جدول تناوبی عنصرهای شیمیایی یا جدول مَندَلیُف (به انگلیسی: Periodic table یا periodic table of elements)، نمایش جدولی عنصرهای شیمیایی بر پایهٔ عدد اتمی، آرایش الکترونی و ویژگیهای شیمیایی آنها است. ترتیب جایگیری عنصرها در این جدول از عدد اتمی (شمار پروتونها) کمتر به سوی عدد اتمی بالاتر است. شکل استاندارد این جدول ۱۸ × ۷ است؛ عنصرهای اصلی در بالا و دو ردیف کوچکتر از عنصرها در پایین جای دارد. میتوان این جدول را به چهار مستطیل شکست، این چهار بلوک مستطیلی عبارتند از: بلوک اس در سمت چپ، بلوک پی در راست، بلوک دی (فلزات واسطه) در وسط و بلوک اف (فلزات واسطهٔ داخلی) در پایین. ردیفهای این جدول، دوره و ستونهای آن، گروههای جدول تناوبی نام دارند. همچنین گاهی برخی از این گروهها نامهای ویژهای دارند. برای نمونه گروه هالوژنها و گازهای نجیب از آن جملهاند. هدف از ساخت جدول تناوبی، چه به شکل مستطیلی و چه به شکلهای دیگر، بررسی بهتر ویژگیهای شیمیایی عنصرها بودهاست. این جدول، کاربرد زیادی در دانش شیمی و پردازش رفتار عنصرها دارد.
جدول تناوبی با نام دیمیتری مندلیف شناخته شدهاست، با اینکه پیشروان دیگری پیش از او وجود داشتهاند. او این جدول را در سال ۱۸۶۹ منتشر کرد. این، نخستین جدولی بود که به این گستردگی مرتب شده بود. مندلیف این جدول را تهیه کرد تا ویژگیهای دورهای آنچه که بعدها «عنصر» نام گرفت را بهتر نشان دهد. وی توانسته بود برخی ویژگیهای عنصرهایی که هنوز کشف نشده بود را پیشبینی کند و جای آنها را خالی گذاشته بود.[۱] کمکم با پیشرفت دانش، عنصرهای تازهای شناسایی شد و جای خالی عنصرها در جدول پُر شد. با شناسایی عنصرهای نو و گسترش شبیهسازیهای نظری دربارهٔ رفتار شیمیایی مواد، جدول آن روز مندلیف بسیار گستردهتر شدهاست.
همهٔ عنصرهای شیمیایی از عدد اتمی ۱ (هیدروژن) تا ۱۱۸ (اوگانسون) شناسایی یا ساخته شدهاند. دانشمندان هنوز به دنبال ساخت عنصرهای پس از اوگانسون هستند و البته این پرسش را پیش رو دارند که عنصرهای تازهتر چگونه جدول را اصلاح خواهند کرد. همچنین ایزوتوپهای پرتوزای بسیاری هم در آزمایشگاه ساخته شدهاست.
ادامه مطلب...
دیمیتری ایوانُویچ مِندِلیف ، شیمیدان معروف اهل روسیه بود. وی پایهگذار جدول تناوبی عناصر شیمیایی است، او به وسیلهٔ جدول توانست وجود تعداد زیادی از عنصرهای کشف نشده را پیشبینی نماید.
وی ترتیب قرار گرفتن عنصرها را در جدول بر پایهٔ افزایش تدریجی جرم اتمی آنها در یک تناوب به صورت افقی قرار داد تا به این وسیله خواص شیمیایی در یک گروه به صورت عمودی تکرار شود.
ادامه مطلب...
1
1H
hydrogen هیدروژن
1.008
4
4Be
beryllium بریلیوم
9.0122
7
7N
nidivogen نیتروژن
14.007
8
8O
oxygen اکسیژن
15.999
9
9F
fluorine فلوئور
18.998
11
11Na
sodium سدیم
22.990
12
12Mg
magnesium منیزیم
24.305
13
13Al
aluminum آلومینیوم
26.982
14
14Si
silicon سیلیسم
28.085
15
15P
phosphorus فسفر
30.974
16
16S
sulfur گوگرد
32.06
17
17Cl
chlorine کلر
35.45
18
18Ar
argon آرگون
39.948
19
19K
potassium پتاسیم
39.098
20
20Ca
calcium کلیسم
40.078
21
21Sc
scandium اسکاندیم
44.956
22
22Ti
titanium تیتانیوم
47.867
23
23V
vanadium وانادیم
50.942
24
24Cr
chromium کروم
51.996
25
25Mn
manganese منگنز
54.938
27
27Co
cobalt کبالت
58.933
28
28Ni
nickel نیکل
58.693
31
31Ga
gallium گالیم
69.723
32
32Ge
germanium /ژرمانیم
72.63
33
33As
arsenic آرسنیک
74.922
34
34Se
selenium سلنیم
78.96
35
35Br
bromine برم
79.904
36
36Kr
krypton کریپتون
83.798
37
37Rb
rubidium روبیدیم
85.468
38
38Sr
sdivontium استارنسیم
87.62
39
39Y
ytdivium ایتریم
88.906
40
40Zr
zirconium زیرکونیم
91.224
41
41Nb
niobium نیوبیم
92.906
42
42Mo
molybdenum مولیبدن
95.96
43
43Tc
technetium تکنسیم
[97.91]
44
44Ru
ruthenium روتنیم
101.07
45
45Rh
rhodium رودیم
102.91
46
46Pd
palladium پالادیم
106.42
47
47Ag
silver نقره
107.87
48
48Cd
cadmium کادمیم
112.41
49
49In
indium ایندیم
114.82
51
51Sb
antimony آنتیموان
121.76
52
52Te
tellurium تلوریم
127.60
54
54Xe
xenon زنون
131.29
55
55Cs
cesium سزیم
132.91
56
56Ba
barium باریم
137.33
72
72Hf
hafnium هافنیم
178.49
73
73Ta
tantalum تانتال
180.95
74
74W
tungsten تنگستن
183.84
75
75Re
rhenium رنیوم
186.21
76
76Os
osmium اسمیم
190.23
77
77Ir
iridium ایریدیم
192.22
78
78Pt
platinum پلاتین
195.08
80
80Hg
mercury جیوه
200.59
81
81Tl
thallium تالیم
204.38
83
83Bi
bismuth بیسموت
208.98
84
84Po
polonium پولونیم
[208.98]
85
85At
astatine استاتین
[209.99]
86
86Rn
radon رادون
[222.02]
87
87Fr
francium فرانسیم
[223.02]
88
88Ra
radium رادیم
[226.03]
104
104Rf
rutherfordium رادرفوردیم
[265.12]
105
105Db
dubnium دوبنیم
[268.13]
106
106Sg
seaborgium سیبورگیم
[271.13]
107
107Bh
bohrium بوریم
[270]
108
108Hs
hassium هاسیم
[277.15]
109
109Mt
meitnerium مایتنریم
[276.15]
110
110Ds
darmstadtium دارمشتادیم
[281.16]
111
111Rg
roentgenium رونتگنیوم
[280.16]
112
112Cn
copernicium کوپرنیسیم
[285.17]
113
113Nh
Nihonium نیهونیوم
[284.18]
114
114Fl
flerovium فلروویوم
[289.19]
115
115Mc
Moscovium مسکوویم
[288.19]
116
116Lv
livermorium لیورموریوم
[293]
117
117Ts
UTennessine تنسین
[294]
118
118Og
Oganesson اوگانسون
[294]
57
57La
lanthanum لانتان
138.91
58
58Ce
cerium سریم
140.12
59
59Pr
praseodymium پرازئودیمیم
140.91
60
60Nd
neodymium پرازئودیمیم
144.24
61
61Pm
promethium پرازئودیمیم
[144.91]
62
62Sm
samarium ساماریم
150.36
63
63Eu
europium یوروپیم
151.96
64
64Gd
gadolinium گادولینیم
157.25
65
65Tb
terbium تربیم
158.93
66
66Dy
dysprosium دیسپروزیم
162.50
67
67Ho
holmium هولمیم
164.93
68
68Er
erbium اربیم
167.26
69
69Tm
thulium تولیم
168.93
70
70Yb
ytterbium ایتربیم
173.05
71
71Lu
lutetium لوتتیم
174.97
89
89Ac
actinium اکتینیم
[227.03]
90
90Th
thorium توریم
232.04
91
91Pa
protactinium پروتاکتینیم
231.04
92
92U
uranium اورانیوم
238.03
93
93Np
neptunium نپتونیوم
[237.05]
94
94Pu
plutonium پلوتونیم
[244.06]
95
95Am
americium امریسیم
[243.06]
96
96Cm
curium کوریم
[247.07]
97
97Bk
berkelium برکلیم
[247.07]
98
98Cf
californium کالیفرنیم
[251.08]
99
99Es
einsteinium اینشتیم
[252.08]
100
100Fm
fermium فرمیم
[257.10]
101
101Md
mendelevium مندلیفیم
[258.10]
102
102No
nobelium نوبلیم
[259.10]
103
103Lr
lawrencium لارننسیم
[262.11]